İzmir’in ulaşım ağının can damarı olan İZBAN, bu kez siyasi bir tartışmanın merkezine oturdu. AK Parti İzmir İl Başkanı Bilal Saygılı, CHP İzmir İl Başkanı Çağatay Güç’ün İZBAN’ın mali yapısına yönelik eleştirilerine sert bir dille yanıt verdi. Saygılı, Güç’ü verileri manipüle etmekle ve kamu hizmeti anlayışını göz ardı etmekle suçladı.

Toplu Taşıma Bir Ticarethane Değildir

AK Parti İl Başkanı Saygılı, yaptığı açıklamada toplu taşımanın kar amacı güden bir işletme olarak görülemeyeceğini, bunun bir sosyal devlet ilkesi olduğunu vurguladı. Saygılı, “Dünyanın hiçbir gelişmiş ülkesinde toplu ulaşım sistemleri sadece bilet gelirleriyle ayakta durmaz. Bu sistemlerin sübvanse edilmesi bir zorunluluktur. Bu, halka daha ucuz ve erişilebilir ulaşım sunmanın temel bir gereğidir.” ifadelerini kullandı.

ESHOT Örneği ve Bütçe Desteği

Saygılı, eleştirilerini somutlaştırmak için İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı ESHOT’u örnek gösterdi. ESHOT’un her yıl milyarlarca liralık bütçe açığı verdiğini belirten Saygılı, “Biz, İzmir halkının daha uygun fiyata seyahat edebilmesi için ESHOT bütçelerine her zaman siyasi bir malzeme yapmadan, oy birliğiyle destek verdik. Sizin mantığınızla bakarsak, ESHOT’u da kapatmak mı gerekir?” diyerek konuya farklı bir boyut getirdi. Bu tartışma, şehir içi ulaşım teknolojilerinin finansman modellerini de gündeme taşıyor ve teknolojiblogu.com.tr olarak konunun tüm yönlerini inceliyoruz.

İZBAN’ın Mali Tablosu: Asıl Sorun Nerede?

Bilal Saygılı, CHP’li Güç’ün maliyet analizlerinin eksik ve yanıltıcı olduğunu iddia etti. İZBAN’ın finansal sorunlarının temelinde TCDD’ye ödenen hat kirasının değil, yönetimsel zafiyetlerin ve yüksek personel giderlerinin yattığını öne sürdü.

Personel Giderleri Gelirleri Aşıyor

Saygılı, çarpıcı rakamlar paylaşarak duruma dikkat çekti: “2025 verilerine göre işletme giderlerinin yalnızca %20’si hat kirasıyken, %60’lık dev bir pay personel giderlerine aittir. Daha açık bir ifadeyle, İZBAN’ın elde ettiği her 100 TL’lik gelir, personel maaşlarını dahi karşılayamıyor, üzerine borçlanılıyor. Sorunun kaynağı TCDD değil, yönetilemeyen giderlerdir.” Saygılı ayrıca, belediyenin sermaye artışlarına katılmadığını ve tren kredi borçlarını ödemediğini de sözlerine ekledi.

Hat Kirası Yasal Bir Zorunluluktur

“Devlet neden kira alıyor?” eleştirisine de yanıt veren Saygılı, bunun 6461 sayılı kanundan doğan bir zorunluluk olduğunu belirtti. “Her tren geçişi raylarda aşınmaya neden olur ve bu da bakım maliyeti doğurur. Tıpkı otoyol kullanım bedeli gibi, bu bakım parasının ödenmesi gerekir. Devletin kendi şirketi olan TCDD Taşımacılık da bu bedeli ödemektedir.” diyerek konuya açıklık getirdi. Ayrıca, 2011’de hat ve enerji giderlerinin toplam maliyetteki payının %71 olduğunu, günümüzde ise bu oranın %38-41 bandına gerilediğini, yani devletin payını düşürdüğünü vurguladı.

Son olarak Saygılı, 2019’da belediye tarafından başlatılan ‘Halk Taşıt’ uygulamasını eleştirdi. Bu uygulama nedeniyle İZBAN’ın kasasına ciddi bir gelir girişi olmadığını belirten Saygılı, “Kendi siyasi vaadinizin faturasını devlete kesmeye çalışmak doğru bir yaklaşım değildir.” diyerek sözlerini tamamladı. teknolojiblogu.com.tr olarak, şehir teknolojileri ve kamu yönetimi arasındaki bu tür etkileşimleri yakından takip etmeye devam edeceğiz.